Details

Gepubliceerd: 02 januari 2009

 De Geestmolen is een omstreeks 1565 gebouwde achtkante binnenkruier. De molen bemaalde de 170 ha grote Geestmolenpolder van de Egmondermeer op de Schermerboezem. In het begin van de jaren zestig is in de polder en rond de molen de nieuwbouwwijk "De Hoef" verrezen. Als gevolg hiervan is niet alleen de landschappelijke betekenis van de molen geheel verloren gegaan, maar wordt nu ook de benodigde vrije windvang sterk belemmerd.

 

De molen is een zogenaamde binnenkruier. Dit betekent dat de wieken binnen op de wind gezet kunnen worden. In de kap kan de molenaar aan het kruirad draaien en de wieken naar elke windrichting draaien. Het op de wind zetten van de wieken wordt ook wel kruien genoemd.

De kap kruit op houten rollen. In de kap bevindt zich ook de vang waarmee de wieken worden stilgezet. De molenaar kan vanaf de begane grond dor middel van het vangtouw en de vangstok welke achter uit de kap steken de vangbalk bedienen. Het gewicht van de vangbalk zorgt ervoor dat de band rond het bovenwiel wordt aangesnoerd en zo de draaiende wieken stilzetten. Het wiekenkruis bestaat uit twee ijzeren roeden met fokwieken.

Oorspronkelijk was de molen uitgerust met een scheprad. De molen is in 1886 vervijzeld en waarschijnlijk later pas uitgerust met 'licht en zwaar werk', zodat de vijzel met twee verschillende snelheden kan worden aangedreven. In 1963 is de houten vijzel vervangen door een wat smaller stalen exemplaar en werd een elektromotor als hulpkracht geplaatst. De vijzel is nog steeds voor de bemaling in gebruik en kan zowel door de motor las door de molen aangedreven worden . De molen heeft fokwieken met remkleppen. De molen is nooit bewoond geweest. Wel staat er op de begane grond een geheel gesloten houten bedstee die in vroeger tijd door de molenaar als tijdelijke slaapplaats kon worden gebruikt.

De eigenaar van de molen is het Waterschap Het Lange Rond. De molen wordt met grote regelmatig in werking gesteld.

De achtkantige binnenkruier komt voornamelijk voor in Noord Holland.

Binnenkruier: bovenkruier waarvan het kruiwerk in de kap zit, zodat de molen geen staart heeft.
Bovenkruier: specifiek molentype. De molenromp is een vaste constructie, waarop een draaibare kap is geplaatst. De kap kan dus op de wind worden gekruid.
Een bovenkruier heeft gewoonlijk een kruiwerk dat op de grond of op de stelling kan worden bediend, maar ook een binnenkruier is een bovenkruier.
Naar de vorm onderscheiden we deze molens in achtkanten, zeskanten en ronde, stenen molens.

Vergelijkbaar maar iets anders van opzet is de achtkantige buitenkruier die voornamelijk in Zuid Holland voorkomt.