Uit De Geestmolen van september 1997 door Kees Komen

Moreelsestraat
Op 6 augustus 1959 kreeg een straat in de wijk de naam van Moreelse aangemeten. Paulus Moreelse werd geboren in Utrecht in 1571 en overleed daar circa 1638. Hij was schilder, architect, en daarnaast ook dichter. Moreelse genoot zijn schildersopleiding bij de portrettist Michiel Jansz. van Mierevelt in Delft.

Paulus Moreelse maakte talloze portretten in de trant van het Hollands realisme, van onder anderen Maria van Utrecht, de echtgenote van Johan van Oldenbarnevelt (aanwezig in het Rijksmuseum Amsterdam), 'Het Prinsesje' (waarschijnlijk voorstellend Elizabeth, gravin van Nassau-Dietz, eveneens in het Rijksmuseum) en hertog Christiaan van Brunswijk. Ook legde Moreelse zich toe op historische, mythologische en religieuze taferelen, waarin het idealisme van de Italiaanse schilders doorklinkt. Hij bestudeerde met name het werk van Titiaan.

In zijn hoedanigheid van architect ontwierp hij de Catharijnepoort in Utrecht. Vóór 1604 verbleef Moreelse in Italië (Rome) om daar, zoals gebruikelijk in die tijd. zijn studie af te ronden. Hij was medeoprichter van het Utrechtse Sint Lucasgilde. Tot zijn achtentwintig leerlingen in Utrecht behoorde Dirck van Baburen. In dezelfde stad was hij vanaf 1618 lid van de vroedschap (gemeenteraad) en van 1627 tot 1629 schepen (wethouder).

Over het werk van Moreelse is gezegd dat het 'een hoofse liefelijkheid' bereikte, maar ook een 'soms ietwat behaagzieke charme'. In een boekje uit 1921 over het Rijksmuseum in Amsterdam heet hij' een der uitmuntendste Hollandse portretschilders'. In datzelfde boekje zegt de samensteller (Steenhoff) ook: 'Op latere leeftijd verbraste hij zijn talent met het schilderen van zoetelijk -erotische vrouwenfiguren, voorstellingen van vrouwelijke bevalligheid, die met haar wulps aanschijn de zinnen der menigte verlokken, maar -of juist daarom -als kunstwerk van ontaard gehalte zijn.'

Op een veiling van Christie's in Amsterdam in november 1995 werden twee portretten van Moreelse voor 2,7 ton verkocht aan een Belgische particulier.

Moreelse

'Het prinsesje' van Paulus Moreelse.

Moreelse is vooral populair geworden door zijn romantische schilderijen met herders en herderinnen. Hij signeerde zijn werk onder meer met de letters P en M als monogram.

Zijn jongere broer Johannes (vóór 1594-9 november 1634) was eveneens schilder. Diens onderwerpen waren figuren en genre. Neef Willem Moreelse (1620-1666) was portretschilder.

Werk van Moreelse bevindt zich in het Rijksmuseum in Amsterdam, het Mauritshuis in Den Haag, Museum Boymans in Rotterdam, het Centraal Museum in Utrecht, het Museum voor Schone Kunsten in Brussel, voorts in Aken, Aschaffenburg, Aken, Brunswijk, Düsseldorf: Leningrad, Rome en Wenen. In het Centraal Museum Utrecht bevindt zich een portret dat Abraham Bloemaert van zijn tijdgenoot Moreelse maakte.