Uit De Geestmolen van maart 1996 door Kees Komen

Willem Hedastraat

De Willem Hedastraat dateert van 14 maart 1957, een dag waarop de gemeentelijke straatnaamcommissie meerdere straten in De Hoef een naam gaf.

Stillevenschilder Willem Claesz. Heda werd in Haarlem geboren in 1594 en is daar op 24 augustus 1680 'ter aarde besteld'. Hij wordt beschouwd als een van de belangrijkste meesters van het stilleven in het zeventiende-eeuwse Holland.

Heda vervaardigde een aantal portretten en een merkwaardig groot schilderij van een familiegroep. Het liefst echter maakte hij ongecompliceerde 'ontbijtjes' ofwel 'banketjes', schilderijtjes in monochrome kleuren (bruin en grijs), van gedekte tafels met zilveren en tinnen schalen met lekkernijen. Ze vielen op door hun bijzondere stofuitdrukking.

Heda's werk wordt 'zeer gedistingeerd' genoemd. Af en toe vindt men op zijn schilderijen een schedelof een uitgedoofde kaars. Met deze 'vanitas'-achtergrond (vanitas = ijdelheid) geeft Heda aan dat het leven eindig is en dat de mens, hoe ijdel ook, geen zeggenschap heeft over het uur van zijn dood.

In latere jaren werd het werk van Heda uitbundiger en ingewikkelder van compositie. Heda gaf les aan een aantal leerlingen, onder wie Jan Jansz. den Uyl en zijn zoon Gerrit. Deze leerlingen kwamen niet uit boven het niveau van epigonen, zij bouwden voort op het werk van hun grote voorganger Heda zonder daar eigen, nieuwe ideeën aan toe te voegen.

Genoemde zoon Gerrit Willemsz. Heda, 'de jonge Heda', in stofuitdrukking en compositie minder begaafd, was werkzaam van 1642 tot zijn overlijden in 1702.

Willem Heda wordt in 1631 als voorzitter van het schildersgilde Sint Lucas vermeld. Volgens archiefstukken moet Heda ook altaarstukken hebben geschilderd, maar daarvan is uit de praktijk niets bekend. In zijn werk bespeurt men de invloed van Floris van Dyck, die in 1610 tot het Haarlemse gilde toetrad, na lange tijd in Italië te hebben gewoond. De schilderijen van Floris van Dyck kenmerken zich door een overvloedige uitstalling van bloemen en vruchten.

Werk van Willem Heda bevindt zich in het Frans Halsmuseum te Haarlem, het Mauritshuis in Den Haag ('Ontbijt' uit 1629, aangekocht in 1895), Museum Boymans te Rotterdam en in buitenlandse musea (Gent, Aken, Berlijn, Karlsruhe, Keulen, München, London, Parijs, Wenen)